Xuân Thành vùng đất địa linh nhân kiệtCũng như các xã ven biển trong huyện Nghi Xuân nói riêng và tỉnh Hà Tĩnh nói chung, đặc điểm tự nhiên của xã Xuân Thành ngày nay gắn liền với quá trình tiến biển và biển lùi của võ trái đất diễn ra cách đây trên 4000 năm, tương ứng vào thời kỳ đồ đá mới khi biển lại bắt đầu lùi. Qúa trình ấy đến nay vẫn đang tiếp tục diễn ra. Bằng chứng là ngoài vùng gò đống ngổn ngang cát trắng song song với bờ biển còn rất nhiều bàu nước rải rác các cánh đồng trong xã. Theo các tài liệu về khảo cổ học, trên đất Nghi Xuân cách ngày nay trên dưới 3000 năm đã có sự tụ cư của người việt cổ ở ven chân núi Hồng Lĩnh thuộc các xã Xuân Viên, Xuân Lam, Xuân Hồng, Xuân An. Về sau biển lùi về phía đông cách xa núi, người Việt Cổ mới dần dần lấn xuống vùng biển khai phá, cải tạo đầm lầy, lập nên các xóm làng mới, họ sống bằng hai nghề: Trồng trọt và đánh bắt thủy hải sản.Đến những năm đầu thời kỳ tự chủ của đất nước Đại Việt (Thế kỷ thứ X, XI), nhiều làng ven biển ở Nghi Xuân từ Hội Thống vào Cương Gián đã được thành lập, trong đó có làng Tổng Phan Xa. Xã Xuân Thành ngày nay là một phần đất của hơn một nửa xã Phan Xá và làng Đông Hội của Tổng Phan Xá trước 1945. Xã Xuân Thành cũng là xã trong Tổng Phan Xá có bờ biển, vì Phan Xá trước 1945. Xã Xuân Thành cũng là xã trong Tổng Phan Xá có bờ biển, vì vậy về duyên cách địa lý và tập quán làm ăn, sinh hoạt của người dân Xuân Thành có những nét riêng.